Những sáng kiến 'còn nước, còn tát' của Thế Giới Di Động, FPT Retail hay Digiworld nhằm cứu vãn sự ảm đạm của ngành hàng smartphone và laptop

Để không bị tình hình chung của thị trường kéo chân, Thế Giới Di Động đã mở thêm chuỗi Top Zone, FPT Retail đưa thêm các sản phẩm điện gia dụng vào FPT Shop, Digiworld mua lại Vietmoney.

Thị trường ICT sẽ khởi sắc trong 2 đến 3 năm tới?

Cách đây chưa lâu, Intel vừa công bố doanh thu quý I/2024. Trong 3 tháng đầu năm 2024, Intel thu về 12,724 tỷ USD – tăng 9% so với cùng kỳ 2023, lỗ 400 triệu USD. Đầu năm nay, họ cũng đã công bố một khoảng lỗ kỷ 7 tỷ USD trong năm 2023, cùng doanh thu 18,9 tỷ USD – giảm 31% so với 2022.

Tình hình kinh doanh ở 1,5 năm gần đây của một trong những nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới - Intel đã cho thấy phần nào hiện trạng đáng buồn của thị trường ICT – đặc biệt là mảng smartphone và laptop.

Nhằm hồi sinh thị trường ICT, các nhà cung cấp Intel và sản xuất như Apple, Samsung, HP…đang ứng dụng nhiều công nghệ mới như AI nhằm thuyết phục người dùng nhanh chóng đổi máy.

"Năm 2023 có lẽ là năm thứ ba hoặc thứ tư kể từ cuộc khởi đầu mới của PCs (máy tính cá nhân) từ năm 2018-2019 diễn ra. Có thể nói, ở thời điểm hiện tại, chúng ta cũng đã đến điểm cuối của chu kỳ nâng cấp máy tính 3-4 năm. Thật ra, kể cả những dòng máy tính từ những năm 2000 vẫn còn có thể sử dụng được, nhưng mà không còn hiệu quả nữa.

Ở khía cạnh khác, một thế hệ máy tính mới được tích hợp các công nghệ về AI (tương tự ChatGPT) chạy trên bộ xử lý tác vụ liên quan đến đồ họa (GPU) đang được HP giới thiệu. Tức những laptop thế hệ mới, ngoài CPU còn thêm GPU.

Vì thế, tôi tin rằng: khả năng phát triển của PC trong vòng 2 tới 3 năm nữa sẽ rất tươi sáng", ông Vinay Awasthi - Tổng Giám đốc HP Khu vực châu Á chia sẻ trong buổi ra mắt sản phẩm mới của HP ở thị trường Việt Nam mới đây.

"Ở Việt Nam, trước khi HP đưa ra mắt bất kỳ sản phẩm nào thì HP đều thực hiện rất nhiều nghiên cứu có thể thông qua người sử dụng đầu-cuối. Với hệ thống bán hàng của HP, chúng tôi luôn đảm bảo đem đến sản phẩm phù hợp nhất có thể. Về xu hướng AI, theo HP, AI đang là khởi đầu cho một kỷ nguyên thay đổi hoàn toàn cách chúng ta sử dụng laptop.

Việt Nam là một trong những nước đang phát triển và năm nay, Chính phủ dự kiến tăng GDP 6,5%. Điều này cho thấy Việt Nam tiếp tục là một trong những nước phát triển nhanh nhất Đông Nam Á. Với HP, Việt Nam là một trong những thị trường tăng trưởng quan trọng và tiếp tục nhận được sự đầu tư vào những sản phẩm phù hợp.

Theo tình hình phát triển GDP như trên, cùng lực lượng lao động với 67% đang trong độ tuổi lao động. So với các nước Đông Nam Á, Việt Nam là một trong những nước có khả năng làm quen với những công nghệ mới nhất và tốt nhất trong khu vực.

Đây là những lý do mà HP tin tưởng rằng: những sản phẩm mới, công nghệ mới và tính năng AI như này sẽ được đón nhận tại thị trường Việt Nam. Sau khi ra mắt, HP Việt Nam sẽ làm việc với hệ thống phân phối, hệ thống bán hàng và các doanh nghiệp lớn tại Việt Nam để đưa những sản phẩm này tới người dùng một cách nhanh nhất.

Tất nhiên, họ sẽ cần thời gian để làm quen và chuyển đổi dần dần, đặc biệt là đối tượng doanh nghiệp và với người sử dụng đầu-cuối. Vậy nên, HP tin rằng: sự đón nhận của khách hàng Việt sẽ rất tốt trong năm nay", ông Nguyễn Minh Đức - Tổng Giám đốc HP Việt Nam dự đoán.

Tức là theo dự đoán của các quan chức HP, nhờ các công nghệ mới, thị trường máy tính nói riêng và ICT nói chung sẽ ấm lại trong năm nay và tươi sáng hơn trong 2 hoặc 3 năm tới. Trong lúc chờ đến lúc 'trời sáng', các nhà phân phối như Digiworld, Thế Giới Di Động (MWG) hay FPT Shop vẫn sẽ phải tiếp tục vùng vẫy, tìm giải pháp tăng trưởng dù thấp. Keyword cạnh tranh trong năm 2023 ở mảng này là 'cuộc chiến giá', còn trong năm 2024 có thể là 'đa dạng mặt hàng - kênh bán hàng".

Những sáng kiến 'còn nước, còn tát' của Thế Giới Di Động, FPT Retail và Digiworld

ICT là xuất phát điểm và mảng giúp MWG thành danh, nên dù mảng này chỉ còn chiếm gần 24% doanh thu của cả Tập đoàn trong năm 2023, nhưng họ vẫn không thể buông.

MWG đã đoán được giai đoạn thoái trào của thị trường từ lâu, có thể thấy, kể từ năm 2018 đến nay, họ luôn khống chế số lượng cửa hàng chỉ vào khoảng từ 900 đến 1.100. Bên cạnh đó, DN này cũng đã đưa ra rất nhiều sáng kiến qua từng năm để giữ vững vị thế của mình trong mảng ICT (ví dụ như ra mắt các thương hiệu Điện Thoại Siêu Rẻ - TopZone). Tuy nhiên, hành trình đang ngày càng khó khăn.

Cuối năm 2022, thị trường bắt đầu trở nên xấu đi, nhưng nhờ thương hiệu TopZone đạt 100 cửa hàng – mang về 2.600 tỷ đồng, giúp mảng ICT đạt doanh thu 35.000 tỷ đồng. Ngoài ra, nhờ sáng kiến mang điện thoại vào bán trong các cửa hàng Điện Máy Xanh, doanh thu sản phẩm điện thoại chiếm đến 40% doanh thu theo ngành hàng; doanh thu của Điện Máy Xanh 69.000 tỷ đồng.

"Cuộc chiến giá" trong năm 2023 khiến MWG nói riêng và các nhà phân phối ICT tại Việt Nam lao đao.

Đến năm 2023, do sức mua giảm sút xuống đáy cộng với 'cuộc chiến giá' trong mảng ICT khiến lợi nhuận của MWG xuống thấp nhất lịch sử. Cuối năm 2023, Thế Giới Di Động + TopZone có 1.078 cửa hàng, mang về 28.000 tỷ đồng – chiếm gần 24% doanh thu của MWG. Kéo theo đó, doanh thu trong năm 2023 của MWG chỉ đạt 118.279 tỷ đồng - giảm 11% so với năm 2022; lợi nhuận sau thuế đạt 168 tỷ đồng, giảm 96%.

Cuối năm 2018, MWG có 1.032 cửa hàng Thế Giới Di Động, chiếm 40% (gần 35.000 tỷ) trong tổng doanh thu 86.516 tỷ đồng. Có thể thấy, mặc dù thị trường mảng ICT ngày càng có nhiều đối thủ cạnh tranh và sức mua ngày càng giảm, nhưng bằng nhiều giải pháp khác nhau, tập đoàn này vẫn cố gắng duy trì số lượng cửa hàng trên dưới 1.000 cũng như doanh thu trên dưới 35.000 tỷ đồng/năm; tuy nhiên họ đã không làm được điều này trong năm bình thường 2023.

Trong quý I/2024, doanh thu MWG đạt 31.486 tỷ đồng và lãi sau thuế đột biến 903 tỷ đồng – gấp 43 lần cùng kỳ. Thành quả này đến từ tăng trưởng 2 chữ số của mảng điện máy – đặc biệt là ngành hàng máy lạnh tăng trưởng 50%. Bên cạnh đó, MWG cũng đã quyết liệt tái cơ cấu toàn diện từ cuối năm 2023 và đầu năm 2024, họ đã sa thải tổng cộng 7.813 nhân viên trong hơn 6 tháng gần đây.

Khi ra mắt TopZone, MWG từng đặt kỳ vọng cao vào tân binh này. Giữa năm 2022, CEO Đoàn Văn Hiểu Em chia sẻ: DN của ông có ý định mở rộng TopZone lên 200 cửa hàng, nhằm nâng doanh thu từ sản phẩm Apple lên 1 tỷ USD. Nhưng, với việc chuỗi MWG chỉ có 97 cửa hàng tới thời điểm này, có thể thấy là TopZone khó là động lực tăng trưởng lớn cho mảng ICT của MWG trong tương lai.

"Dự báo nhu cầu mua sắm tiêu dùng nhìn chung đi ngang, thậm chí có thể giảm so với năm 2023 đối với một số mặt hàng không thiết yếu và do xu hướng tiết kiệm chi tiêu. Vậy nên, chúng tôi lựa chọn chủ động trong việc đa dạng hóa danh mục sản phẩm điện thoại để duy trì tăng trưởng", đại diện MWG nói về giải pháp kinh doanh cho ngành hàng ICT trong năm 2024.

Cũng như đồng nghiệp, mảng ICT của FPT Retail cũng gặp rất nhiều thách thức trong vài năm gần đây. Sau khi chính thức gia nhập thị trường dược phẩm vào 2018, FPT Retail đã tổng lực phát triển chuỗi Long Châu thay vì FPT Shop hay F.Studio như trước đây.

Mảng ICT của FPT Retail đã có một năm 2023 không được như ý, khi hơn 700 FPT Shop chỉ đóng góp 50% trong tổng doanh thu 31.850 tỷ đồng, giảm 22% so với 2022. Theo đó, sau khi trừ chi phí, FPT Retail chuyển lỗ trước thuế hơn 294 tỷ đồng và lỗ ròng 346 tỷ đồng, đánh dấu năm đầu tiên họ lỗ kể từ khi lên sàn.

"Trong năm 2023, FPT Shop đã có nhiều thử nghiệm. Đầu tiên, chúng tôi tiếp tục đẩy mạnh kênh online. Phiên livestream bán iPhone và các sản phẩm Apple khác của chúng tôi trên TikTok đã thu về 1 triệu USD – kỷ lục mới trên TikTok Shop Việt Nam. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đã thử đưa những sản phẩm gia dụng điện máy – điện lạnh như tivi hay điều hòa vào bán trong FPT Shop.

Năm 2023, doanh thu trên các kênh bán hàng online đang chiếm 30% doanh số FPT Shop. Ngành hàng đồ gia dụng – điện máy chiếm 5% tổng doanh thu chuỗi FPT Shop; mục tiêu năm 2024, ngành hàng mới này chiếm 10%. Để chuỗi FPT Shop tiếp tục tồn tại và phát triển được trong các năm tới, chúng tôi chúng tôi buộc phải thêm hàng hóa và giảm chi phí vận hành để tăng tỷ lệ lãi gộp, chứ không còn cách nào khác.

Trước đây, tỷ lệ lãi gộp trong mảng ICT thường khoảng 12% đến 13%. Vì 'cuộc chiến giá' trong năm 2023, tỷ lệ lãi gộp của chúng tôi rớt xuống 8%. Trong năm 2024, 'cuộc chiến giá' sẽ giảm bớt nhưng tất nhiên mức giá sẽ không quay về như cũ. Trong năm 2024, mục tiêu của FPT Shop là tăng tỷ lệ lãi gộp lên 10%. Thực tế, trong ngành ICT, tỷ lệ lãi gộp phải trên 20% mới có hiệu quả.

Tất nhiên, để đạt những mục tiêu đó chúng tôi cần phải đi từng bước, không thể hoàn thành trong 1 sớm hoặc 1 chiều", ông Hoàng Trung Kiên – Tổng Giám đốc FPT Retail phân tích.

Khác với MWG hay FPT Retail, dù đã đa dạng hóa ngành nghề được vài năm, song mảng ICT vẫn đang chiếm tới hơn 74% cơ cấu doanh thu của Digiworld. Trong năm 2023, doanh thu của cả mảng máy tính – máy tính bảng lẫn điện thoại của Digiworld đều giảm so với 2022 – lần lượt là 16% và 25%. 

Theo lời của ông Đoàn Hồng Việt – Chủ tịch Digiworld trong ĐHCĐ năm 2024: thì dù iPhone 15 ra mắt vào cuối 2023, thị trường cũng chẳng ấm lên bao nhiêu và doanh số mang về không đạt kỳ vọng của họ. Vậy nên, doanh thu thuần của Digiworld đã giảm 15% so với năm 2022 – còn 18.817 tỷ, lợi nhuận sau thuế là 354 tỷ đồng – giảm tới 48% so với cùng kỳ.

Cũng trong ĐHCĐ Digiworld 2024, ông Đoàn Hồng Việt cho biết, công ty mình đã mua lại 73% vốn của chuỗi cầm đồ Vietmoney.

"Vòng đời một chiếc iPhone tầm 6 năm, qua tay 1 đến 2 người tiêu dùng, nên thị trường điện thoại smartphone cũ khá tiềm năng. Một bất lợi lớn khi chúng tôi tham gia thị trường này, thì thường điện thoại cũ không có hóa đơn.

Nếu mua điện thoại cũ từ hệ thống Vietmoney và có hóa đơn, người dùng sẽ trả giá cao hơn thị trường chung một chút, nhưng hàng sẽ đảm bảo chất lượng. Ngoài ra, lợi thế của Vietmoney là có thể tận dụng được hệ thống chăm sóc khách hàng – bảo trì sữa chữa điện thoại mà Digiworld đang có.

Hiện tại, Vietmoney vẫn đang lỗ, chuỗi chỉ mới hòa vốn nếu xét trên từng cửa hàng. Vậy nên, Digiworld vẫn chưa hạch toán và đưa chỉ số kinh doanh của Vietmoney sáp nhập vào công ty mẹ", Chủ tịch Digiworld cho biết thêm.

Cũng theo ông Đoàn Hồng Việt, thì thị trường ITC của Việt Nam vẫn còn dư địa để phát triển. Hiện tại, số lượng laptop và smartphone tiêu thụ trên thị trường ở Việt Nam bằng với Thái Lan, trong khi dân số của chúng ta gấp rưỡi nước bạn nhưng nền kinh tế lại nhỏ hơn. Vậy nên, thị trường ICT sẽ tăng trưởng 1 con số trong các năm tiếp theo và Digiworld sẽ tăng tốc khi thấy cơ hội.

Nhìn vào những 'sáng kiến' của các nhà phân phối ICT hàng đầu Việt Nam, thì rõ ràng không phải tất cả đều là 'sáng kiến', mà có sự học tập nhất định của nhau.

 

Theo Quỳnh Như

An ninh tiền tệ